Ruig tochtje naar Tonga

Pas de deux
De dag voor vertrek naar Tonga ontstaat er een wonderlijk schouwspel. Het anker heeft ons gehoord en zich ongekend goed ingegraven, zoals de dag van vertrek te merken is als we haar bijna niet meer omhoog kunnen krijgen. Ook Let’s go heeft begrepen dat ze niet bij andere boten op bezoek moet gaan. Ze zet het nu echter op een lonken. Het waait hard en er staat, omdat het bijna springtij is, een erg sterke stroom op de rivier. De stroom staat overdag tegen de wind in. De normaal rustige ankerplek wordt een zwaaiend geheel. De vier geankerde catamarans beginnen een soort dans. Naar voren, een 360 graden draai, naar achteren en opzij. Allemaal in een ander ritme. Vanuit een helikopter moet het er koddig uitzien. Terwijl deze dans vrolijk doorgaat met ongekende snelheden, houden wij oplettend de wacht. Ineens zie ik een grote stoere catamaran in een spurt naar ons toe dansen. Doordat wij snel de motor starten en wegdraaien, komt de kus van hun voorboeg niet al te hard op onze achtersteven aan. Helaas is er niemand aan boord. Wij proberen met stootwillen en handen de boot af te houden. We overwegen de catamarans aan elkaar te binden, maar deze catamaran is wel erg groot en zwaar. Dan misschien toch maar zelf anker op? Gelukkig komen de eigenaren er aan gesjeesd met de bijboot. Ze zijn in al hun zeiljaren nog nooit eerder losgeslagen van anker en proberen met verbijsterde gezichten te bevatten dat hun boot aan de zwier is gegaan. Er is bij ons maar een klein deukje achterop ontstaan. Ook zij hebben geen schade. Een fles wijn maakt het goed. We krijgen die avond een mail van hen met de passende titel: “Love Affair Let’s go en Allure: Again sorry that our boat was so pushy.” Het zijn fijne mensen. We snappen hun gevoel helemaal.
De volgende dag zijn we blij om te gaan. Eddy krijgt na het uitklaren bij de douane de verkoper van onze nieuwe buitenboordmotor op deze zondag gelukkig nog te pakken. Het motortje is er namelijk gisteren mee gestopt en dat hoort niet bij zo’n nieuw modelletje. De carburateur blijkt vervuild. Hoe dat binnen een week is gelukt blijft onduidelijk, maar een korte servicebeurt lost het euvel op. In de middag gaan we anker op. We zeilen een prachtige avond in. Het is genieten. Op weg naar buiten roepen nieuwe vrienden die naar Japan gaan varen, ons op de marifoon op om dag te zeggen. Zij zijn een dagje aan het zeilen met overgekomen vrienden. Leuk is dit. Ook Allure zeilt naar buiten, maar dan richting Vanuatu. Via de marifoon nemen we afscheid. Samen zwieren beide catamarans de baai uit. Een laatste dans. Daarna scheiden onze wegen. De nacht die volgt is onrustig. Ik roep het enige vrachtschip dat we deze nacht tegenkomen per marifoon op, omdat het verdacht veel op ramkoers lijkt. De stuurman vertelt me: “Ah, now I see you on my radar”. Gelukkig dus maar dat ik hem opgeroepen heb. Het gaat goed. Misschien toch maar even doorsparen voor een AIS-zender, zodat ze ons op hun plotter zien. Het is wennen aan het ritme en er waait een continue windkracht 6-7 BFT, gelukkig schuin van achteren. Het bonkt en hobbelt. Even inkomen. Ik zet de timer om goed wakker te blijven tijdens wacht. Pas een dag later wordt het rustiger varen. Zo gaat het mooi. Dit was voorspeld.

Cycloon Dolly
Jaren geleden kochten wij een parachute-anker, in de hoop het nooit te hoeven gebruiken in een vliegende storm. Soms lijken zaken toch anders te zullen lopen in het leven.
Na deze hobbelige start verwachten we gezien de weersvoorspellingen een rustige wind van achter, een warm zonnetje en op naar Tonga. Niets is minder waar. Allereerst ontstaat er in een hogedrukgebied erg veel wind ten Noorden van ons, dus richting Tonga. We houden niet zo van 7 à 8 BFT, dus zetten koers pal Oost in. Kan ons het schelen dat de reis wat langer gaat duren. Zo blijven we in het gebied met wat minder wind. Dan volgen enkele alarmerende weerkaartjes. Een late cycloon, Dolly heet ze horen we, heeft bedacht wakker te worden. De harde wind uit ons hogedrukgebied gaat zich mengen met de harde wind van haar lagedrukgebied. Dat zijn twee windwielen die als raderen in elkaar haken en elkaar versterken. Als we precies op onze plek zouden blijven, raakt het oog van deze cycloon ons over vijf dagen. Een late najaarskus. We zijn er even stil van. Wat zijn de opties? Terug naar Nieuw-Zeeland halen we niet meer, dan komen we haar vol tegen. Ineens lijkt die harde wind in het Noord-Oosten ons goddelijk toe. In elk geval een stuk beter dan de wind in die cycloon. Weglopen voor en boven haar uit lijkt echter niet helemaal haalbaar meer. Maar we kunnen wel proberen zo ver mogelijk aan de buitenzijde van de cycloon uit te komen. Het plan? Zo hard mogelijk naar het Noord-Oosten wegvaren, zolang dat lukt. En als het echt heftig gaat worden? Op tijd, dus voor die erge heftigheid, het parachute-anker erin en zo gaan bijliggen. We gooien dan letterlijk een parachute in het water en gaan daar aan een 110 meter lange rekkende lijn en een 15 meter lange spruit aan vastliggen in het water.
Dit is serieus. Dit wordt niet alleen maar een tijdje veel wind. We omhelzen elkaar en gaan aan de slag met alle voorbereidingen. Het is zoals het is. Dat omhelzen doen we in deze dagen regelmatig. We maken alles stormvast. De zonnetent en alles wat los aan dek zit gaat naar binnen. We zetten extra lijnen aan de mast ter versteviging. We halen de reserve-diesel uit de voorpunt om daar straks niet meer in te hoeven kruipen. Ook nu is het, door alle overslaande golven, al een aardig natte bedoening daar voor op de boot. We vullen de watertanks zo goed mogelijk bij met reservewater. We proberen rust te pakken waar mogelijk. Binnen leggen we handdoeken, droge kleding, voldoende eten en de plee-emmer klaar, zodat we niet tijdens de storm naar de zijromp hoeven. We verwisselen de gasfles voor een volle, omdat dat verwisselen straks niet meer zal lukken en deze bijna leeg is denken we. We controleren alle bevestigingen van het parachute-anker en lopen de procedure meermalen door. Wie gaat precies wanneer wat doen. En wat doen we als het niet lukt. We spreken af wat het moment voor de zwaarste storm is waarop we voor zee-anker zullen gaan.
De wind wakkert aan en zoals dat vaak gaat, zet de wet van Murphy in. Onze satellietverbinding hapert en we kunnen nauwelijks weerkaartjes binnenhalen. Die willen we zeker nu wel graag hebben! We schakelen het thuisfront in om mee te kijken naar het weer op een grotere schaal en om de inbox van de satellietmail zo leeg mogelijk te houden, zodat we weerkaarten kunnen ontvangen. Dat er mensen aan ons denken en meekijken voelt erg goed. Dan begeeft ons grootzeilbeslag het in een aantal stappen. Waar eerst noodreparaties helpen, houdt dat op een gegeven moment op. Dat moment is aangebroken wanneer de extra sterke spanner waarop het geheel draait breekt. Het lukt om het grootzeil nog in te rollen, maar gebruiken kunnen we het niet meer. Dat hard wegvaren voor de storm lukt zonder het grootzeil een stuk minder makkelijk. We zetten de motor bij. Na een tijdje doet de buitenwaterkoeling van de bakboord motor het ineens niet meer. De motor kookt bijna. Eddy’s gehoor is gelukkig beter dan het mijne, waardoor hij het op tijd opmerkt. De monteur die enige weken geleden beide motoren uitgebreid heeft gereviseerd, kon blijkbaar een dolgedraaide bout met zijn speciale gereedschap aandraaien. Hij is vergeten ons even te melden dat die bout het dus niet meer goed doet. En nou net díe bout van de zeewaterpomp moet beter vast om de motor weer te kunnen koelen. Eddy krijgt het na tijden ploeteren, bouten wisselen van plek en draaien met de dopsleutel alsnog voor elkaar. We gaan de motoren nog vaker checken dan we al deden. In de nacht slaat een golf ons stuurboord navigatielicht aan gort. De bijboot zwiept licht en de hijslijn begeeft het als ik ‘m strakker vast wil zetten. Door alle reserve lijnen blijft het bootje nog wel hangen. Met wat gesjor krijg ik het bootje toch weer stormvast. Dan steekt ineens een deel van de stootrand-lat omhoog bij de voorpunt. De parachute-ankerlijn, die klaarligt, heeft zich erachter gehaakt. Ik crawl in mijn tuig naar voren en Eddy houdt me vast terwijl ik met allerlei lijnen die lat weer op zijn plek krijg. Vervolgens komt er een scheur bovenin de midfok. En dat terwijl we na afloop van vorige reis alle naden hebben nagelopen en waar nodig verstevigd. Dat zeil moet dus grotendeels ingerold blijven, wat ook de wegloop-snelheid niet echt ten goede komt. We horen een rare kraak, die er eerder niet was. We kunnen maar niet achterhalen wat het is. Binnen vliegt de koelkast open en de inhoud op de vloer. De koelkast gaat daarna steevast op slot. Om en om spreken we elkaar moed in. Op zee zijn de krachten groot. Groter dan voorstelbaar in de haven. Alles kraakt, klappert en bonkt. De zintuigen zijn gespitst.
Na twee dagen ploeteren zitten we ’s avonds binnen aan het diner. Alles is voorbereid. Vandaag is het drie dagen voor de grote storm en de wind valt nu mee. Of raken we gewend aan harde wind? Eddy is vanmorgen wakker geworden met de James Bond melodie “To live and let die” in zijn hoofd. We hebben het erover. Over wat deze naderende cycloon allemaal oproept in onszelf. Leven en dood zijn opnieuw levendig dichtbij. We denken overigens wel door deze storm heen te komen, maar ja, niets is natuurlijk zeker. Ik vertel over allerlei dingetjes die er weer eens zijn gescheurd en losgegaan tijdens mijn wacht en over de vele vliegende vissen die aan boord zijn geland. Dan start bij ons beiden de slappe lach. We zien voor ons hoe we hier warm binnen zittend, alles aan dek los zien komen en weg zien vliegen van de boot. Gekkigheid. De tranen biggelen over onze wangen. Dit ontspant wel lekker.

Het lukt de volgende dag opnieuw een weerkaart binnen te halen. Dolly lijkt iets Zuid-Westelijker te gaan, wat goed is voor ons. We hebben een fijne dag.
Nog een dag later heeft Eddy door ’s nachts te sleutelen aan de computer de satelliet-verbinding veel sneller gekregen. Ipv 50 minuten hebben we nu maar 3 minuten nodig om de weermail binnen te krijgen. Nog meer goed nieuws is dat we in de buitenregionen van Dolly lijken te komen als ze deze voorspelde meer Zuid-Westelijke koers houdt. Gaan we het dan toch halen?

Geluk doet misschien ook wel aan evenwicht, net als de natuur. Zoveel geluk als wij hebben met het toch nog kunnen vrijvaren van Dolly, zoveel ongeluk hebben we met de dingen die op deze reis kapot gaan. Dat zal dat evenwicht dan wel zijn. Want voordat we nu echt blij en opgelucht gaan zitten zijn, zet Murphy opnieuw in. Alle zwakke plekken van dit jaar komen direct aan het licht. De stalen achterlijn van de boom van ons voorste zeil breekt in de nacht. De boom slaat 4 deuken in het dek. Tot overmaat van ramp is de gebroken draad te water gegaan en heeft zich om de schroefas van de bakboord motor gedraaid. Die motor doet het nu dus niet meer. Het is geen weer om overboord te gaan en de draad uit de schroef te halen. Dat komt wel weer bij rustigere wind en vooral lagere golven. We durven nu ook ons derde en laatste ongeschonden zeil niet meer volop te varen. Ons vertrouwen in de fitheid van de toch echt vooraf gecheckte materialen aan boord, krijgt een nog wat diepere deuk dan de deuken in het voordek. In Chili, vorig jaar, hebben we reeds alle blokken en harpen voor grotere vervangen. Misschien wordt het nu tijd voor een ronde ‘vervangen van alle dynema-lijnen door dikkere en nieuwe’. Maar goed, wij zijn heel, de boot drijft en we lijken Dolly letterlijk te omzeilen. Met nog twee halve voorzeilen en één motor kunnen we er ook komen. Toch? … Toch?
We worden wel wat vermoeid. Of zou het door het geringe aantal soorten prikkels komen? Eddy hoort continue een koor zingen, variërend van Russisch tot Arabisch, vandaag is Italiaans. “Hoor je het niet?” Nee, maar ik meen wel geregeld achtergrond gesprekken op te vangen, alsof er ergens een radio aanstaat. Zintuigen kunnen rare dingen met je gaan doen.

Middernacht, volle maan en we varen aan de lijzijde van het eiland. De golven vlakken af. Rust. Voorlopig was dit wel weer even genoeg avontuur. We kijken uit naar de ankerplek bij Tongatapu. In Fiji schijnt er opnieuw een cycloon te zijn ontstaan, Ella. Het klinkt zo lieflijk. Gelukkig zijn we bij Tonga voordat zij ook nog weer eens haar invloed gaat laten gelden. Laat haar maar goed afbuigen naar het zuiden. Wij hebben onze portie wel even gehad. Voorlopig gaan we eilandjes bij Tonga verkennen. En gaan we ook nog naar Samoa en Fiji? We zien wel. In elk geval gaan we niet voordat die cyclonen nou eens echt het seizoen achter zich laten. Zoals dat volgens alle atlas-gemiddelden zou horen … Niks hoeft. Eerst maar eens bijkomen. Beetje snorkelen, beetje klussen, beetje soezen ...

Soms wil ik dit verhaal niet verder schrijven. Ergens zal er toch ook een taks zitten aan wat de lezer nog te behappen vindt?
Als het bijna licht wordt komen we bij de hoek van het eiland waar ik de overgebleven werkende motor moet starten. Om Eddy nog even te laten slapen, keer ik het schip in de luwte op zeil om en zeil zonder motor op en neer terwijl ik weerkaartjes en mails binnenhaal. Uiteindelijk vaar ik naar de hoek van het eiland en start de motor. Ik zie dat het koelwater niet loopt. Ik zet de motor even harder, niks. Diepe zucht. Motor uit. Die doet het dus niet. Zonder motoren en met maar twee halve zeilen als voortstuwing gaan we de ankerplek vandaag echt niet halen. Nog diepere zucht. Eddy wordt wakker. We besluiten eerst maar te ontbijten en diep adem te halen. Heel diep adem te halen. Dan zal ik onderwater bij de ene motor gaan inspecteren of er iets de waterkoelingstoevoer blokkeert en bij de andere motor kijken hoe erg de stalen draad vastzit in de propeller. Terug in de luwte van het eiland staat toch nog wel wat deining, maar het lukt om aan de zwemtrap hangend met duikbril op onder water te kijken. Eddy reikt de pikhaak aan en met wat gedoe en geklapper aan die trap lukt het me uiteindelijk om de staaldraad uit de bakboord schroef te krijgen. Dat is één werkende motor. We zetten koers naar de ingang van Tongatapu. Echter, met de staande golfslag, toch nog een windkracht 5 BFT op de kop, twee halve zeilen en maar één motor gaan we die ingang nog steeds niet op tijd halen. Mentaal bereiden we ons voor op nog een nachtje zee. In de uren erna vervangt Eddy de nog maar net gereviseerde zeewaterpomp van de andere motor. Er lijkt niks mee aan de hand, maar voor de zekerheid vervangen we hem toch maar. De monteur in Nieuw-Zeeland blijkt de reserve zeewaterpomp verkeerd om in elkaar gezet te hebben, waardoor we nog wat langer bezig zijn. Soms zou ik iemand een mug toewensen …
Vanaf het moment dat beide motoren het niet meer deden heb ik geroepen dat we voor twaalf uur klaar moeten zijn met repareren om nog het rif binnen te kunnen varen. Precies half twaalf zijn we klaar. We zetten vaart. Een half uur voor donker valt ons anker op de quarantaine ankerplaats. In het weekend wordt hier niet ingeklaard. “Who cares?” Wij liggen. Bekaf. Trots. Stoer. Kwetsbaar. Opgelucht. Dankbaar. Ontroerd. En blij dat we goed zijn in snel dingen vergeten ...

Wat geweldig om zo’n thuis-team achter ons te hebben gehad. En de twee koppels zeilers die wisten waar we uithingen en aan ons dachten. Dank!