1 februari t/m 4 maart 2015: Zeiltocht van Rapa Nu

1 februari t/m 4 maart 2015: Zeiltocht van Rapa Nui naar Chili

Summary:
This was a journey of all or nothing. In the Horse Latitudes we had days and days of no wind. The heat got up to 40'C in the sun. We started worriing over what to do when we ran out of diesel and the high pressure weathersystem should stay in one place for weeks. In the old days they offered the horses, brought with them on the ships. Suddenly the term Horse Latitudes came alive. And on the other hand there were days with lots of wind and rain. Then we needed warm cloths and raincoats and trousers. In the first week we met with a small but strong depression. The baro dropped 5 points in 2 hours. The waves where so high we could not stay close to the wind. For safety reasons we steered away from the wind and the depression. This was good, but it put us west of Easter Iland. We learned quickly to puzzel for the best route with the help of the gribfiles. It's been exiting. Not in the least because of a huge Albatros which came very closeby. It took my breath to see a bird of three and a half meter wingspan. Such a beatifull world.

2 februari 2015: Horse Latitudes
De laatste dag op Paaseiland, 31 januari, is het net te doen om naar de kant te komen. De deining is behoorlijk, maar het gaat. We twijfelen even bij het zien van wat witte rolschuimkoppen bij het kleine insteekhaventje. Maar we horen dat de deining de komende dagen (ondanks geen wind) alleen maar zal gaan toenemen. De beslissing het erop te wagen is snel genomen. We hebben nog 4 jerrycans water nodig, we willen de moai zien én ik ben vandaag jarig. Beter kan niet. We leggen twee ankers uit en lappen de regel dat iemand aan boord moet blijven in deze windstilte aan ons laars. We huren een quad, een scooterachtig gevaarte met vier wielen, en rijden nu over de wegen waar we eerder vanaf een verdere ankerplek wandelden en gelift hebben. De quad blijkt niet uitgelijnd, waardoor sturen een wel zeer intensieve aangelegenheid is. Tot drie keer toe geraken we, in slip en slappe lach, aan de overkant van de weg. Vriendelijk glimlachend aangestaard door wat eilanders, die allen gelukkig heel rustig auto rijden. Na een helse rit krijgt Eddy ons, hard aan het stuur trekkend, gelukkig toch 30 km verder en komen we aan bij Rano Raraku. Dit is de vulkaan met een binnenmeertje, waar de moai vervaardigd zijn. Erna zitten we in stilte op het grasveld voor de 15 moai waar we bij aankomst op de ankerplek alleen de achterkanten van zagen. Het cirkeltje is rond, we kunnen gaan. Wat een ongelooflijk bijzondere dag. We snuiven de lucht van aarde en paardenmest van de vele (wilde?) kuddes nog maar eens goed op en nemen de geluiden van de krekels bewust waar. Straks op zee zal dat er weer weken niet zijn.
Nog diep onder de indruk van de intensiteit van de moai vertrekken we de dag erna.

Vandaag is de wind bladstil. De temperatuur bereikt 40 *C. We doen niet veel meer dan schaduw zoeken. De kippensoep is nu weldadig. We tuffen rustig op één motor. Dit zijn de windstille Horse Latitudes. We gaan zuid, zuid, zuid. Op naar de Westerlies, de westenwinden die ons naar Chili zullen blazen.

Donderdag 5 februari: Respect
Op de weersvoorspelling lijkt het een klein lage drukgebied dat er aan komt, windkracht 5 en 6 BFT. We zijn er eigenlijk na alle windstilte wel blij mee. Dat laatste is echter nogal van korte duur...
De barometer diept 5 punten in enkele uren uit en al snel staat er een stevige windkracht 7, met bijbehorende windvlagen tot 37 knopen. Dat is op zich te doen, ware het niet dat de zee in dit gebied blijkbaar enorme golven kan vormen. In stilte neem ik de opbouw naar deze reuzen waar. Ik moet zeggen dat het iets ontzagwekkends heeft. En dat ik me afvraag hoe het er hier dan bij een echte storm uitziet...? In de hoosregen sjorrend aan de zeilen, met hulp van een uit zijn bed geroepen Eddy, voel ik een diep respect voor deze zee opkomen. Deze golven, in combinatie met de gierende en door de mast zingende wind, bouwt de adrenaline in ons lichaam goed op. We raken doorweekt. Het wordt fris. Na afdrogen doen we warme kleren en onze dikke zeilpakken aan. Dat wil zeggen; Eddy zoekt in de romp naar de zeilkleding en droge onderkleren, ik sta aan het roer met de hand te sturen en probeer de kleding stuk voor stuk droog in de kajuit te krijgen. De ritsen van onze pakken moeten nog ontzout worden. Het is allemaal erg wennen. Omdat de aandewindse koers niet meer te doen is op de stuurautomaat, besluiten we ruime wind weg te varen. Dat is veiliger en de boot ligt zo veel rustiger op de golven. We varen nu naar het noord-westen. Zo zijn we ook sneller uit deze kleine depressie en komen we als het goed is erna niet meteen weer in dagen van windstilte. Verderop in het zuiden beweegt een reeks grote depressies 'onderlangs'. Wellicht verklaart dat de enorme golven. De rust keert langzaam terug. De huizenhoge golven zijn op deze koers prima. Eddy gaat de lier repareren en ik maak een grote pan tomaten-groentesoep voor enkele dagen, blij met alle verse dingen die we nog hebben. Ik schiet zelfs in de lach als ik bedenk wat we zullen antwoorden mocht een passerend schip naar onze bestemming vragen. Hoe leg je west varend uit dat je echt op weg bent naar Chili?

Zaterdag 7 februari 2015: Spoorzoeken
Dit keer vliegen er geen vogels met ons mee. Dat is zomaar wennen. Maar ik geef toe, we wisselen ook wel erg vaak van koers.
De Armada van Chili mailt ons via de satelliet met de vraag wat onze positie, koers en uiteindelijke bestemming in Chili is. Dat is grappig. Zou dat standaard-procedure zijn een kleine week na uitklaren op Paaseiland of heeft iemand gespot dat we de verkeerde kant op voeren? Toch is het een prettig idee dat de Marine van Chili nu weet waar we uithangen. En hebben we hun e-mailadres voor 'je weet maar nooit'.
Alles gaat voorbij. De wind is geluwd, de zee terug naar bekende golfpatronen en de temperatuur bereikt zo'n 30*C. De zeilpakken zijn weer uit. Wij hebben beiden diep bijgeslapen. We zeilen prachtig. Intussen leren we veel. De pittige mini-depressie heeft ons flink westwaarts weggezet. Tevens zijn we erachter dat de beroemde Westerlies (de windlift naar Chili) op het moment wel heel erg zuidelijk ligt, namelijk pas bij de 47e breedtegraad. Daar hebben ze vrijwel direct een diep gele kleur op de weerkaart, windkracht 7, wat nog zuidelijker doorloopt naar rood, windkracht 9 en meer. Los van dat we pas van 27 graden zuid (Paaseiland) naar 33 graden zuid zijn gekomen, hebben we inmiddels veel ontzag voor de 'gele plekken' in onze gribfiles (weerkaartjes). Laat staan voor de 'rode gebieden'. Wij pingpongen nu dus noordelijker tussen de verschillende depressies door en zetten onze koers uit op zo veel mogelijk naar Chili, zo lang mogelijk gunstige wind houden en zoveel mogelijk 'geel' vermijden. Het is net een computerspelletje, maar dan levensecht. We halen de weersinformatie op en pluizen de beste route uit. Op dit moment gaat het prachtig en scheuren we ruime wind oostwaarts richting Chili. Morgen wordt de wind oost en zullen we meer zuidwaarts gaan.

Maandag 9 februari 2015: Trots op ons
Het gaat goed! Precies zoals we wilden zeilen we aan de voorkant van een depressie en aan de achterkant van een hogedrukgebied naar het zuidoosten. De plekken met te harde of te weinig wind hebben we de afgelopen dagen kunnen ontwijken. Dat is een gaaf gevoel!
Hoe werkt dat?
We moeten dus een koers zoeken met niet té veel wind (geel en rood in de weerkaartjes) want dan worden de golven te hoog en wordt de snelheid beperkt. Bovendien is het niet goed voor onze zenuwen en gaat er bij teveel wind nogal eens wat kapot. Maar we moeten ook niet in windstilte komen omdat onze diesel voorraad beperkt is. In de witte gebieden in de weerkaart (bv in de kern van een hogedrukgebied) is er geen wind. En bovendien willen we met onze koers dan ook nog eens zoveel mogelijk richting Chili komen.
Anders dan bij op het Noordelijk halfrond draait de wind bij depressies hier met de klok mee en bij hogedrukgebieden tegen de klok in. Net als bij ons in Nederland verplaatsen depressies hier met een zekere vaste richting. In Nederland ontstaan ze ten westen van ons en door de draaiing van de aarde bewegen ze naar het oosten en buigen omhoog naar het noorden af. Hier ontstaan ze ook ten westen van ons, maar buigen ze naar beneden naar het zuiden af. De meeste depressies gaan hier dan ook onder ons vaargebied langs. Ja, behalve die kleine pittige die wij aan het begin van de tocht troffen, klopt. Het verschil hier is wel dat in Nederland de meeste klappen door Engeland worden opgevangen en dat wij hier niets dan open zee hebben voordat een depressie aankomt. En nu is het dus gelukt met goede wind de goede kant op te gaan. We beginnen de puzzel te snappen. Tenminste ... voor zover wij met onze snelheid in staat zijn te ontwijken wat we graag willen ontwijken, zoals bepaalde kleine pittige depressies ...

Donderdag 12 februari: Karel's familie
Sinds een aantal dagen gaat het prima met de koers en de snelheid. Sindsdien heeft een familielid van Karel besloten met ons mee te gaan vliegen. Grappig. Het is blijkbaar een kieskeurige familie. Pas als het weer en de richting een beetje prettig zijn, vliegen ze mee. Of zou Karels neefje in de hitte van de eerste dagen met windstilte ergens in een appelflauwte hebben zitten poedelen in zee en met de depressie weggesmeten zijn, onzichtbaar achter de grote golven? Wie weet. In elk geval is dit wel gezellig.

Zondag 15 februari: Schilderij
Eigenlijk varen we in een bewegend Panorama Mesdag. Niet op het zand, maar op zee. De lucht verschuift elke dag. De zee deint loom op het moment. De motor snort rustig. Drie hogedrukgebieden zijn samen één geworden en hebben ons in de windstille kern omsloten. Nog een aantal van dit soort dagen en dan moeten we dobberen omdat onze dieselvoorraad beperkt is.
Kobus, het neefje van Karel, blijft dapper in de buurt. Hij is mooi, iets donkerder bruin met rode gloed bovenop, en van onder net zo wit als Karel. Beiden met een spitse puntstaart net als een Albatros. Of misschien is het een Albatros.
De westenwinden zijn de komende dagen nergens te bekennen. In de weerkaartjes zien we ze dichter bij Antarctica dan bij ons. Op de Atlas met weergemiddelden zouden de Westerlies echt nu bij ons moeten zijn. Misschien moeten we het maar zonder doen. Wij doen geloof ik niet zo aan gemiddelden. Maar de Westerlies schijnen echt te bestaan. Het is eigenlijk net als met walvissen: ook daarvan zegt men dat ze bestaan. Alleen dan dus precies net niet waar wij zijn. Volgens mij worden wij de eerste wereldzeilers die maar één walvis in de verte hebben gezien ... Misschien moeten we Mesdag vragen er één te schilderen? Met een beetje westenwind erbij?

Dinsdag 17 februari 2015: Regen en harde wind
Het weer is hier blijkbaar alles of niets. Vandaag zitten we in dikke warme regenpakken en stuiven we vooruit. Het waait stevig (6 BFT). De golven zijn goed te doen. We varen aan de wind richting het zuidoosten. Het regent. Het is koud. Het doet denken aan Nederland in de herfst. Precies nu is de gasfles leeg en moeten we over naar het andere gassysteem. Ik zit hotsebotsend achter in de romp om alles om te zetten. Het lukt! Eddy maakt warme chocomelk. Die smaakt beregoed. Kobus kickt duidelijk op dit weer. Hij dartelt over de golven en maakt rollend over de thermiek rondjes om de boot. Toen het vannacht begon heeft hij wel een half uur hard kwetterend rondjes om de mast gevlogen. Ik glimlach hem toe.

Vrijdag 20 februari 2015; Albatros
Al drie dagen is het bewolkt en miezerig weer. We glijden voort in een grijze en frisse wereld. Eddy is gaan slapen en ik zie achter ons iets aan komen vliegen. Ik denk aan een enthousiaste Kobus die om deze tijd, eind van de middag, vaak even komt buurten. Ik stap naar buiten om hem te groeten. Tijdens die stap bevries ik in de deuropening. Ik kan even geen adem meer halen. Een vogel van meer dan drieeneenhalve meter spanwijdte vliegt nieuwsgierig vanaf achteren recht op onze boot af. De vleugels bestrijken ruim de helft van onze 7 meter brede catamaran. Ik kan je zeggen, dat is ... ontzagwekkend groot! Vooral omdat hij me tot op drie meter afstand, tot vlak boven de achterste zonnepanelen nadert. Wat een enorm grote snavel en dan die poten! We kijken elkaar recht aan. Erg vlakbij. Ik durf absoluut niet verder naar voren te stappen. Hij besluit ook niet dichterbij te komen. Wie zou het meest verbaasd zijn? De tijd lijkt even stil te staan. Dan gaat alles snel; camera pakken, hoesje blijft steken, net nu wil die camera niet doen wat ik wil, verrekijker pakken, foto's nemen van een helaas alweer veel verder weg zijnde vogel. Nou, ik heb niet veel verstand van vogels, maar dit móet een Albatros zijn! Een jonge Konings Albatros of een 'Wandering Albatros'. Ik zie nu dat ze met zijn tweeën zijn. In de hoop op een volgende ontmoeting zit ik nog een tijdje buiten. Ze zijn alweer te ver weg om Eddy te roepen. Wouw. Hier ben ik even stil van. Dat dit bestaat! Wat mooi.
Als ik even later Eddy wakker maak voor zijn wacht komt Albert Albatros toch nog even terug gevlogen. Eddy begint direct te fluiten, wat Albert aanmoedigt een aantal keer nieuwsgierig langs te komen vliegen. Wat heerlijk om dit ook nog even samen te kunnen delen. Ik zal Kobus vannacht aanspreken dat hij wel even had mogen zeggen dat hij familie op bezoek kreeg.

Zaterdag 21 februari 2015: Dappere Kobus
In de ochtend heb ik Kobus alweer even gespot. Tegen de avond komen drie silhouetten op ons af vliegen. Mijn mond valt open. Kobus vliegt dartel tussen zijn twee grote Albatros vrienden in. Ik bedoel, Kobus heeft een vleugel spanwijdte van ongeveer 80 cm. Zijn twee grote vrienden overstrekken beiden de 3.50 meter ... Dat noem ik lef zeg!
Albert Albatros en zijn vrouwtje komen buurten. Dit keer komt ook zij wat dichterbij en krijgen we ze samen op film.

Dinsdag 24 februari 2015: Ratatouille
En dan gebeurt ineens alles tegelijk. Het begint rustig. Overdag doen we wat klusjes en staren nog eens trots naar het nu echt goed werkende grootzeilsysteem. We vullen de diesel bij met de één na laatste jerrycan. Helaas is er opnieuw een hogedrukgebied met zijn kern naar ons toe geschoven en zitten we bijna in windstilte. En dat op 43 graden zuiderbreedte. Met alle zeilen voluit maken we nog net 2 knoop snelheid. Maar we zeilen door, want erg veel diesel hebben we niet meer. Om drie uur 's nacht wisselen we van wacht. De nacht is bewolkt en dus een soort diep donker gat waar we in varen. Ik zit te lezen als ik ineens een knal en dan geklapper hoor. Niet goed...
In het deklicht zie ik dat de grootzeil-constructie inclusief grootzeil grotendeels naar beneden is gekomen. Ik trommel Eddy, die net in diepe in slaap is, zijn warme holletje uit. We zijn er anderhalf uur zoet mee. Uiteindelijk krijgen we de boel naar beneden en vastgesjord aan dek. Oorzaak: een half door-geschavielde lijn. Daar gaan we morgen verder over nadenken. Mooi, dan leg ik de boot even op koers terug en kan Eddy weer gaan slapen. Uhm ... Wat ik ook doe, de boot blijft naar stuurboord draaien. Motoren harder, snelheid laten oplopen, roer langzaam helemaal naar links, helemaal naar rechts, niks helpt. We zijn stuurloos. Niet goed ...
Opnieuw gaan we aan het werk. Stuurinrichting checken, stuurklep open, kabel checken, motorruimtes leegruimen, alles nalopen. Het lijkt in orde. Alles doet het. Enige optie is dan nog dat er buiten onder water wat aan de hand is. Zijn de roerbladen er in complete stilte af gevaren? Is één van de twee roeren lam? De supersonische schijnwerper waarmee we trachten in het water te schijnen besluit een sos-knop te hebben die niet meer uit wil. Hij knippert SOS in morse, maar we willen gewoon licht. Wie ontwerpt die dingen? Echt, ik wil gewoon een lamp met één knop; indrukken is AAN, nog een keer drukken is UIT. Niet heel moeilijk te maken toch? Maar goed, het is sowieso te donker, dat moet wachten. Dan - wanneer we sturen op de automaat proberen - begint de boot ineens op koers te komen. We zetten de zeilen er weer bij en zowaar, we varen de goede richting uit. Maar wat is het geweest? Iets wat onder water aan de boot hing? Een net? Toch die ene walvis die dolgraag zachte duwtjes opzij geeft? Doodmoe en vaag opgelucht blazen we even uit. Het begint al bijna licht te worden. Eddy gaat gauw weer slapen. Ik kijk nog wat om me heen en ... Nee toch hè?! De oogring van de schoot van de voorfok is losgebroken. En dat zeil gaan we nodig hebben nu het grootzeil werkeloos op dek ligt. Waarschijnlijk is door het dagenlange geklapper van de zeilen in windstilte bij hoge deining het oog overbelast en dan net nu - aangemoedigd door Murfy - geknapt. Ik haal diep adem en ga bezig met het fabriceren van een noodconstructie op het voordek. Ik doe het maar even rustig aan. Zittend voorop, kijkend naar de zonsopgang, komt zomaar Albert Albatros vlakbij voorlangs vliegen. Hij en zijn vrouwtje zijn al 4 dagen in de buurt. Kobus is ook van de partij. Dat voelt toch wel als mentale steun!

Zojuist hebben we de roeren onder water bekeken. Ze hangen er beiden nog aan en gaan goed heen en weer. Er is niks aan te zien. Alles lijkt het normaal te doen. Wat het geweest is? We hebben geen idee. Intussen weet ik ook dat mijn zelfopblaasbare zwemvest het prima doet.
Ik heb direct na het bijslapen mijn dikke duikpak aan gedaan. Heel veel zin het koude water in te gaan heb ik nog niet. Als het even kan blijf ik aan boord. Ik probeer dus leunend op de zwemtrap over de rand met duikbril in het flink koude water te kijken. Voor de zekerheid heb ik me goed aangelijnd. Maar ik geef toe, ik ben nog vrij duf van de slaap en denk niet al te helder. Het checken van de roeren is nu prioriteit. We willen graag in Chili uitkomen. Eddy staat de roeren heen en weer te sturen. Ik kan het nog niet goed zien. Even iets verder uitreiken om het beter te zien, nog iets, nog een klein beetje, een golf en....pfffshjt. Ja, het zelfopblaasbare zwemvest doet het prima. Alleen is al dat drijfvermogen wel een beetje onhandig als je ònder water wilt kijken. En het is te betwijfelen of er in Chili een passende nieuwe luchtflacon te koop zal zijn. Zo gaat het soms. In elk geval bij ons. Het reserve vest gaat aan.

Zondag 1 maart 2015; Mist
De dag na dit avontuur is het mooi rustig en windstil weer. We werken alle lichturen hard aan de grootzeil-constructie. We gaan de boel omzetten naar een systeem met een stevige RVS kabel, die we zowaar over hebben en passend krijgen. Ik hang uren in de mast, mede omdat er nog een lijn bij de fok bijna doorgesleten blijkt die absoluut hersteld moet worden. Eddy ontdekt een borgpen in de voorstag beneden die bijna door is, die vervangen we ook. Belangrijke klussen. We checken alles nog eens extra. We werken hard en zijn erna erg voldaan. De dag erna varen we in potdichte mist en kunnen we vanwege alle vocht niet verder met de grootzeil-klus. Mist is redelijk vermoeiend, omdat je in plaats van op zicht vooral op gehoor en via de instrumenten moet proberen uit te vinden of er andere schepen (schepen? Hoe zien die eruit?) in de buurt zijn. De wereld is ineens heel klein, slechts enkele tientallen meters om ons heen. Wel slapen we om en om het slaapgebrek wat bij. De mist houdt twee volle dagen aan. Het is waterkoud, al geeft de thermometer nog steeds 18 'C aan; overigens wel vochtigheid 95%!
Dan is er een dag droogte inclusief de inmiddels gebruikelijke windstilte. We kunnen de gaten in het zeil plakken. Naast Kobus is de familie Albatros al deze dagen meegevlogen. Ik denk dat ze ons een wat rare vogel vinden, maar blijkbaar gezellig genoeg om een tijdje mee op te vliegen. We worden een echte vogelboot. Terwijl het zeil nog droogt slaat het weer om. In volle regen met gierende harde wind gaan we nu hotsebotsend in elk geval wel weer richting Chili. Het grootzeilsysteem moet nog maar even werkeloos aan dek blijven liggen. Ze zeggen dat Chili echt prachtig is en alle regen en wind meer dan waard. Zou het echt?

Maandag 2 maart 2015: Regenwater
We hebben deze reis een nieuwe manier gevonden om een beetje blij te kunnen zijn met een volgende regenbui. De brede giek, waar vroeger het grootzeil in oprolde, hebben we waterdicht gemaakt en voorzien van een kraantje met slang. Zo vangen we afwaswater op. Vannacht wel 7 liter.
De familie Albatros heeft zich vanmorgen opnieuw laten zien. Ze gaan echt helemaal mee naar Chili. Dappere kleine Kobus komt overigens zelfs in de zwaarste buien rondjes om de boot vliegen. Na nog wat zeer stevige buien met dito wind is de lucht vandaag open getrokken en hebben we zon. En daar ligt ineens Chili! Heel raar om na zo lang op zee bergen te zien oprijzen boven de horizon. Surrealistisch.

Dinsdag 3 maart: Ebstroom
We zijn gisteravond de binnenzee rond het eiland Chiloë ingevaren. Een sterke ebstroom, die we met 2 motoren bij windstilte niet aankunnen, zorgt er voor dat we uren op één plek 'varen'. Hoewel we hemelsbreed nog maar 15 mijl hoeven te varen halen we Quellon niet voor het donker gaat worden. We weten niet of er onderweg obstakels - zoals visfuiken - zijn en we weten ook nog niet hoe accuraat onze kaart is in dit nieuwe gebied. We nemen geen risico, keren om naar open water en gaan daar dobberend wachten op het ochtendlicht en het goede tij. De nacht is windstil en er staat de eerste helft van de nacht een volle maan. Onze vriendin Jantien is inmiddels na een lange reis in Quellon aangekomen en heeft een hotel met havenzicht kunnen vinden. Bij het eerste ochtendgloren zullen we de laatste mijlen gaan afleggen tussen kleine eilandjes door naar de ankerplek bij de vissershaven van Quellon. Aan de overkant van het open water hier liggen hoge bergen met besneeuwde toppen, verlicht door de laatste avond zonnestralen. Ons kacheltje snort driftig. Wij dromen inmiddels van een door en door goed verwarmde sauna!

Woensdag 4 maart 2015: Aankomst Chili
Vandaag schijnt de zon. Bij het krieken van de dag gaat de stroom mee staan. Eddy wordt ook wakker en samen varen we tussen de eilandjes door naar Quellon. In de baai komen dolfijnen ons verwelkomen. Op de ankerplek dartelt een zeehondje. Jantien staat op de kade en regelt een lift naar ons toe. Wat een geweldig weerzien hier aan de andere kant van de wereld. We zijn er! Buiten op zee woedt een storm. Hier genieten we. Precies op tiijd.