Vanuatu; Tanna en Efata

26 juni t/m 11 juli 2023

Vanuatu; Tanna en Efata

Het staan naast de krater van een werkende vulkaan is een vrij onbeschrijfelijk en overweldigend gevoel. Is dit een andere planeet misschien? Langzaam valt de schemering dieper in. Er klinkt een vaag gerommel in de diepte van de krater, gesuis van een aanstormende trein, gevolgd door het geraas van een goederentrein die doordendert over de treinovergang vlak voor je neus. Ontlading door een explosie van lava ver in de diepte. Gele sterren, blauwe rook, dampen, zwarte as en stilte. De wind blaast de (nogal giftige) dampen de andere kant op over de rand. In de stilte erna bouwt het gesuis langzaam weer op. Op weg naar een nieuwe ontlading. Het licht beneden in de krater kleurt diep rood en oranje, net als de zon die hierboven op de berg ondergaat.

Na een prima zeiltocht van 2 dagen vanaf New Caledonia varen we de baai van Port Resolution van het eiland Tanna binnen. We varen een andere wereld in, waar wij even op bezoek mogen komen. Naast de baai is een klein en meestal zeer beschut zandstrandje met langs de bomen een klauter-pad omhoog naar het dorp. Op het strandje liggen traditionele houten kano’s met zijdrijvers voor de stabiliteit. Het zijn de visboten waarmee de mannen dagen in de baai rondvaren, dobberen en vissen. Het dorpje staat midden in de bush en bestaat voornamelijk uit rieten hutten, per familie bij elkaar gebouwd. Het is er rustig.

De eerdere zeilclubhut vlakbij het strandje is tot halverwege ingestort en het dak van de school is tijdens de 2 orkanen afgelopen maart grotendeels weggewaaid. Unicef heeft zojuist een grote tent neergezet zodat de kinderen uit de omgeving naar school kunnen. Ze slapen doordeweeks bij de school vanwege de afstanden. Tenminste, de kinderen van de families die de school kunnen betalen. We zien overigens opvallend genoeg geen activiteit om het dak te repareren. Hoe zou dat zitten? We krijgen er geen antwoord op. Midden in het dorp is 1 waterbron. Elektra zien we nauwelijks. Er is af en toe ergens tijdelijk een licht en een paar mensen hebben een mobiele telefoon, dus er moeten ergens generatoren of zonnepanelen zijn. Iemand is ooit aan een betonnen fundering voor een huis begonnen, al is dat inmiddels weer overwoekerd. We horen dat sommige mannen enkele jaren in New Zealand of Australië gaan werken en met het verdiende geld dan een stenen huis bouwen. Of een gedeelte daarvan dan. Het lopen door het dorp verstilt. Een andere wereld.

In het dorp is er hoofdzakelijk 1 weg, een zandweg. Linksaf gaat ‘ie naar de kust, met zo te zien een ‘gestrand’ ontwikkelingsproject uit Australië om daar een restaurant te bouwen. Rechtsaf gaat de weg een uurtje hobbelen met een 4-wheel drive naar de vulkaan en een ruime 4 uur hobbelen naar een klein stadje verder op het eiland. En met hobbelen gaat dat niet over een paar gaten in het zandpad, maar over hobbels van ruim een meter hoog schuin naar de zijkanten. Sommige stukken zijn echter recht en er is ergens midden in de bush recht voor een huis zelfs 200 meter vlak asfalt aangelegd, dat overigens even abrupt stopt als dat het start.

Samen met mede-zeilers kunnen we achter in de bak van de 4-wheeldrive een tochtje boeken en mee naar de vulkaankrater. Bij de kaartverkoop aan de voet van de vulkaan krijgen we een vrij onverstaanbare introductie in een soort engels. Waarschijnlijk gaat het deels over veiligheidsregels die niet echt veel voorstellen, maar het lijkt ook een aankondiging van toekomstige mogelijke activiteiten zoals een dans bijwonen, wandelen naar de krater vanaf dit punt en iets met avontuurlijke manieren om te abseilen (bij een vulkaankrater? Icarus?) of iets in die richting. Helaas zijn die activiteiten nu (nog?) niet mogelijk. Althans dat is wat ik er ongeveer van begrijp.

We gaan met de auto’s verder en komen aan bij een kaal maanlandschap. Plompverloren middenin dat landschap is een los toilet neergezet en er is een pad omhoog naar de krater. Eenmaal bij de krater zijn er bij de rand hier en daar nog wat houten markeringspaaltjes, die waarschijnlijk aangeven tot waar je kunt staan om over de rand te kijken. Niet dat iemand ook maar enigszins de neiging zal hebben verder dan die paaltjes te gaan overigens. Er schijnt nog nooit iemand in gevallen te zijn. Ik zie een paar mensen met kinderen in de basisschoolleeftijd die aan een tuigje worden vastgehouden. Die snap ik heel goed. Best spannend hier. Wat een schitterende kleuren en kakofonie aan geluiden in die diepte. Nog dagen erna zitten we vol met herinneringen aan dit bezoek.

Het liggen vlakbij een vulkaan heeft ook nadelen. Op windstille dagen kleurt de boot steeds een beetje zwarter vanwege de as die erop blijft liggen. Hoewel we nu en dan verwoede pogingen doen alles weg te vegen, heeft dat niet heel veel zin omdat het kort erna weer onder het stof ligt. Het kan geen gezonde lucht zijn hier. Veel mensen in de settlements op dit eiland lijden dan ook aan longaandoeningen.

Na een week maken we ons klaar om naar het hoofdeiland Efata te zeilen. De zee is hobbelig en knokig, even inkomen. De boot maakt forse klappen op deze golven, die stijl oplopen vanwege de plotselinge relatieve ondiepte (van 1000 naar 100 meter diepte is relatief ondiep zeg maar). Na een paar uur stabiliseren de golven en genieten we van het zeilen. Als we na anderhalve dag zeilen de baai bij Port Vila indraaien komt de muziek ons tegemoet. Overal zijn er auto’s op de weg. We zien hotels en resorts. De overgang kan bijna niet groter. We nemen een paar dagen om te wennen waarbij blijkt dat we vlak voor de disco geankerd liggen. Het went. We gaan naar de kant. Hoewel er veel gebouwen zijn, liggen de meeste er toch wat vervallen bij met afgewaaide gevels en nodig toe aan onderhoud. De brokstukken van 2 orkanen en een aardbeving enige maanden geleden zijn opgeveegd en om de gevaarlijke stukken heen zijn hekken neergezet. En het ziet er naar uit dat die hekken nog wel even zullen blijven staan.

Omdat het weekend is kunnen we nog geen internet voor de mobiel kopen, maar kan ik wel een duik boeken. Ook mogen we op de ankerplek meegenieten van de openlucht kerkdienst waarbij de voorganger zeker drie zeer luidruchtige uren gebruikt om zichzelf tot hemelse hoogtes op te zwepen, daarbij geholpen door een grote trommel die elke uitroep benadrukt. Mijn God, wat een lawaai!

Het is heerlijk om de dag erna met de duikschool langs prachtige riffen te duiken. Wij vermaken ons hier nog wel even, voordat we andere eilanden van Vanuatu gaan verkennen.